Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

Forsan et haec olim meminisse juvabit

  • 1 Fórsan et háec olím meminísse juvábit

    = Olím meminísse juvábit
    Может быть и об этом когда-нибудь будет приятно вспомнить.
    Вергилий, "Энеида", 1, 203 - Эней говорит о своих странствиях, полных трудов и опасностей.
    Близкую к этому мысль высказывал до Вергилия Цицерон ("О конечном благе и конечном зле", II, 32, 105 - Jucunda memoria est praeteritorum malorum "Приятно вспоминать о минувших невзгодах"). Эту мысль он подкрепляет ссылкой на поговорку Jucundi acti labores ("Приятны перенесенные труды") и переводом стиха из "Андромеды" Еврипида: Suavis laborum est praeteritorum memoria "Сладостно воспоминание о минувших трудах". В другом месте ("Письма близким, V, 12, 4) Он же говорит: Habet enim praeteriti doloris secura recordatio delectationem "Безмятежное воспоминание о прошедшем горе имеет свою прелесть".
    ср. тж. Сенека, "Неистовый Геракл", 660: Quae fuit durum pati, meminisse dulce est. "Что было трудно выстрадать, о том приятно вспомнить"
    В нас много усвоенного, приобретенного воспитанием, муштрой, выучкой. В нас выдрессирована привычка к ретроспективным воспоминаниям, когда-то пережитым - А когда заглядываем в собственное нутро, это всегда вызывает сентиментальные чувства. Взгляд назад порождает грустную покорность перед бренностью и скоротечностью жизни. Наше самодовольное суетное "я" очень охотно вспоминает "само себя" в прошлом. Классики. Вергилий: "forsan et haec olim meminisse juvabit". (Мирослав Крлежа, Возвращение Филиппа Латиновича.)
    Это великий день для вас! Неповторимый! Пройдет эдак десяток-другой годков, и только тогда вы сможете оценить по достоинству значение того, что сейчас происходит. Ваше здоровье! Помните слова Овидия: Forsan et haec olim meminisse juvabit. (Он же, Первая месса Алоиза Тичека.)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Fórsan et háec olím meminísse juvábit

  • 2 Olím meminísse juvábit

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Olím meminísse juvábit

  • 3 olim

    ōlim, adv. [ole, olle, ollus or olus, archaic for ille, with locative ending -im, = illo tempore, v. Brix ad Plaut. Trin. 523], lit., at that (sc. remote) time; hence,
    I.
    Of past time, some time ago, once upon a time, once, formerly, in time past, whilom, erst (freq. and class.; syn. quondam): versibu' quos olim Fauni vatesque canebant, Enn. ap. Cic. Brut. 19, 76 (Ann. v. 222 Vahl.):

    ut fuit olim Sisyphus,

    Hor. S. 1, 3, 46:

    sic enim olim loquebantur,

    Cic. de Or. 2, 43, 183:

    olim, vel nuper,

    id. Div. 2, 25, 55;

    so corresp. to hoc tempore,

    id. Fam. 7, 24, 1:

    olim...mox,

    Tac. H. 1, 67:

    ut erant olim,

    Cic. Att. 12, 39, 2; cf.:

    alium esse censes nunc me, atque olim,

    Ter. And. 3, 3, 13; Cic. Fam. 15, 20, 2:

    gens olim armis, mox memoriā nominis clara,

    Tac. H. 7, 67:

    fuit olim senex: ei filiae Duae erant,

    there was once an old man, Plaut. Stich. 4, 1, 33.—
    B.
    Transf.
    1.
    From the meaning in times past is derived that of since ever (Germ. von jener), what used to happen, was, is, the old custom; hence, in propositions which state, as the result cf experience, that any thing is wont to take place, at times (only ante-class. and poet.):

    nunc lenonum plus est fere, Quam olim muscarum'st, cum caletur maxime,

    Plaut. Truc. 1, 1, 45; cf. id. Mil. 1, 1, 2; id. Poen. 1, 2, 143; cf. also id. Trin. 2, 4, 123:

    saxum tumidis submersum tunditur olim Fluctibus, etc.,

    Verg. A. 5, 125; id. ib. 8, 391:

    ut pueris olim dant crustula blandi Doctores,

    Hor. S. 1, 1, 25 Orell.:

    ut calceus olim, Si pede major erit, subvertet, si minor, uret,

    id. Ep. 1, 10, 42; id. C. 4, 4, 5:

    parentis olim si quis impiā manu Senile guttur fregerit,

    id. Epod. 3, 1:

    ut olim Amisso dubiae rege vagantur apes,

    Ov. F. 3, 555:

    color oris erat, qui frondibus olim Esse solet seris,

    id. ib. 6, 149; id. M. 14, 429:

    an quid est olim homini salute melius?

    ever, Plaut. As. 3, 3, 128:

    vestra meos olim si fistula dicat amores,

    if ever, Verg. E. 10, 34.—
    2.
    Now for a long time, this good while, long ago (mostly post-Aug.;

    not in Cic.): olim non librum in manus sumpsi: olim nescio, quid sit otium,

    Plin. Ep. 8, 9, 1:

    audio quid veteres olim moneatis amici,

    Juv. 6, 346:

    nullas mihi epistulas mittas,

    Plin. Ep. 1, 11, 1:

    provisum erat,

    Tac. A. 13, 15:

    corruptis moribus,

    id. ib. 14, 15:

    olim jam nec perit quicquam mihi nec acquiritur,

    Sen. Ep. 77, 3.—
    II.
    Of the future, one day, on a future day, at a future time, hereafter (rare but class.): audire edepol lubet. St. Primum omnium olim terra quom proscinditur, Plaut. Trin. 2, 4, 122:

    utinam coram tecum olim, potius quam per epistulas!

    Cic. Att. 11, 4, 1:

    exoriare aliquis ultor...Nunc, olim, quocumque dabunt se tempore vires,

    Verg. A. 4, 625; cf.:

    non si male nunc et olim Sic erit,

    Hor. C. 2, 10, 17:

    forsan et haec olim meminisse juvabit,

    Verg. A. 1, 203:

    numquid ego illi Imprudens olim faciam simile?

    Hor. S. 1, 4, 137:

    vir nominabitur,

    Quint. 10, 1, 104.

    Lewis & Short latin dictionary > olim

  • 4 forsan

    fors-an, adv. [ellipt. for fors sit an; v. fors, II. A. and forsitan, and cf. fortan and fortassean], perhaps, perchance, peradventure ( poet. and in post-Aug. prose):

    me miseram, forsan hic mihi parvam habeat fidem,

    Ter. Eun. 1, 2, 117; Lucr. 6, 729:

    forsan et haec olim meminisse juvabit,

    Verg. A. 1, 203;

    forsan miseros meliora sequentur,

    id. ib. 12, 153:

    huic uni forsan potui succumbere culpae,

    id. ib. 4, 19:

    et mihi forsan tibi quod negarit, Porriget hora,

    Hor. C. 2, 16, 31:

    pernicies Tibi paratur, forsan et miserae mihi,

    Phaedr. 2, 4, 7:

    transierant binae forsan trinaeve Calendae,

    Mart. 10, 75, 7:

    quem decreto sermonem praetenderit, forsan aliquem verum auctores antiqui tradiderint,

    Liv. 3, 47, 5; 10, 39, 14:

    occurrat mihi forsan aliquis,

    Quint. 1, 5, 6; 12, 1, 31; Col. 3, 9, 1:

    et tu forsan audire nolis,

    Curt. 3, 2 (dub. v. Zumpt ad Curt. 3, 5, 11).—In law Lat., as for example, for instance, Dig. 48, 5, 34, § 1.

    Lewis & Short latin dictionary > forsan

  • 5 olim

    olim, adv. [st2]1 [-] en ce temps-là, autrefois, jadis. [st2]2 [-] dernièrement, récemment, naguère. [st2]3 [-] depuis longtemps, il y a longtemps. [st2]4 [-] un jour (à venir), dans l'avenir, plus tard. [st2]5 [-] parfois, ordinairement, d'ordinaire.    - si olim... Virg.: si jamais...    - nunc lenonum et scortorum plus est quam olim muscarum est cum caletur maxime, Plaut. Truc.: actuellement il y a plus d'entremetteurs et de prostituées qu'il n'y a de mouches au moment où il fait très chaud.    - olim provisum erat ut... Tac. An. 13: depuis longtemps on avait eu soin de...    - non, si male nunc, et olim sic erit, Hor. C. 2: si le présent est mauvais, à l'avenir il n'en sera pas de même.    - olim nescio quid sit otium, Plin. Ep. 8: il y a longtemps que je ne connais plus le repos.    - forsan haec olim meminisse juvabit, Virg. En. 1: peut-être sera-t-il agréable un jour de se souvenir de cela.
    * * *
    olim, adv. [st2]1 [-] en ce temps-là, autrefois, jadis. [st2]2 [-] dernièrement, récemment, naguère. [st2]3 [-] depuis longtemps, il y a longtemps. [st2]4 [-] un jour (à venir), dans l'avenir, plus tard. [st2]5 [-] parfois, ordinairement, d'ordinaire.    - si olim... Virg.: si jamais...    - nunc lenonum et scortorum plus est quam olim muscarum est cum caletur maxime, Plaut. Truc.: actuellement il y a plus d'entremetteurs et de prostituées qu'il n'y a de mouches au moment où il fait très chaud.    - olim provisum erat ut... Tac. An. 13: depuis longtemps on avait eu soin de...    - non, si male nunc, et olim sic erit, Hor. C. 2: si le présent est mauvais, à l'avenir il n'en sera pas de même.    - olim nescio quid sit otium, Plin. Ep. 8: il y a longtemps que je ne connais plus le repos.    - forsan haec olim meminisse juvabit, Virg. En. 1: peut-être sera-t-il agréable un jour de se souvenir de cela.
    * * *
        Olim, Aduerbium temporis. Terent. Le temps passé, Jadis, Un temps jadis.
    \
        Olim isti fuit generi quondam quaestus apud seclum prius. Terent. Un temps fut que, etc.
    \
        Atticus quidam olim naui fracta, apud Andrum eiectus est. Terent. Il estoit une fois.
    \
        Vitium est oblatum virgini olim a nescio quo improbo. Terent. Il y a ja long temps.
    \
        Alium esse censes nunc me, atque olim quum dabam? Terent. Dernierement.
    \
        Quod locuta es olim. Terent. Paravant.
    \
        Olim, de praesenti tempore aliquando dicitur. Plin. iunior, Vt tandem percipias gaudium, quod ego olim pro te non temere praesumo. Maintenant.
    \
        Olim, de futuro. Virgil. Forsan et haec olim meminisse iuuabit. Le temps advenir.
    \
        Olim, pro Aliquando, siue Quandoque. Horatius, - vt pueris olim dant crustula blandi Doctores, elementa velint vt discere prima. Aucunesfois.
    \
        Olim, pro landudum, Iam longo tempore. Plin. iunior, Olim non librum in manus, non stylum sumpsi. Il y a fort long temps que, etc.
    \
        Olim, pro quouis tempore. Virgilius, Hic tibi praeualidas olim, multoque fluentes Sufficiet Baccho vites. En tout temps.
    \
        Olim iam Imperator inter fulgentes virtutes tuas liuor locum quaerit. Quintil. Il y a ja long temps.

    Dictionarium latinogallicum > olim

  • 6 Может быть, и об этом когда-нибудь будет приятно вспомнить

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Может быть, и об этом когда-нибудь будет приятно вспомнить

  • 7 juvo

    jŭvo, jūvi, jūtum, 1 (juvaturus, Sall. J. 47, 2; Plin. Ep. 4, 15, 13:

    iuerint,

    Cat. 66, 18), v. a. and n. [perh. root div-, to gleam; cf. dies], to help, aid, assist, support, benefit (cf.: auxilior, subvenio, opitulor).
    I.
    In gen.:

    qui se natos ad homines juvandos, tutandos, conservandos arbitrantur,

    Cic. Tusc. 1, 14, 32:

    beatae vitae disciplinam juvare,

    id. Fin. 1, 21, 71:

    aliquem omni suo studio in petitione,

    id. Fam. 11, 17, 2:

    aliquem auxilio laboris,

    id. Balb. 9:

    hostes frumento,

    Caes. B. G. 1, 26:

    juvit facundia causam,

    Ov. M. 7, 505:

    imbres arva juvantes,

    id. A. A. 1, 647:

    (Juppiter) juvat imbribus agros,

    id. P. 2, 1, 13:

    aliquem portuque locoque,

    by receiving into harbor and house, id. H. 2, 55:

    nudum hospitio tectoque,

    Juv. 3, 211:

    pectora alloquio,

    Ov. P. 1, 6, 18:

    audentes deus ipse juvat,

    id. M. 10, 586:

    audentes Fortuna juvat,

    Verg. A. 10, 284:

    aliquem in aliqua re,

    Cat. 68, 41.—With two acc.:

    aliquid Rutulos,

    Verg. A. 10, 84. —Of medical assistance:

    qui salutari juvat arte fessos,

    Hor. C. S. 63; Ov. Tr. 2, 270; Plin. 23, 1, 10, § 14: dis juvantibus or deo juvante, with God's help:

    me, dis juvantibus, ante brumam exspecta,

    Cic. Fam. 7, 20, 2; id. N. D. 2, 66, 165; cf.:

    non denique quicquam aliud nisi juvantibus sacris deligunt,

    Plin. 2, 7, 5, § 21.—In pass.:

    lex Cornelia proscriptum juvari vetat,

    Cic. Verr. 2, 1, 47, § 123:

    viatico a me juvabitur,

    Liv. 44, 22:

    precor, quaeras, qua sim tibi parte juvandus,

    Ov. P. 4, 12 fin.:

    placuit sollertia, tempore etiam juta,

    Tac. A. 14, 4 init. (al. adjuta):

    nec sola (lingua) loquendi munus implere potest, nisi juta, etc.,

    Lact. Opif. D. 10, 13.— Impers., juvat, it is of use; with a subject-clause:

    juvat Ismara Baccho Conserere,

    Verg. G. 2, 37:

    quid docuisse juvabat?

    Ov. M. 7, 858; cf.:

    quid juvat esse deum?

    id. ib. 13, 965.—
    II.
    In partic., to delight, gratify, please:

    juvare in utroque (in sensu et in animo) dicitur: ex eoque jucundum,

    Cic. Fin. 2, 4, 14. —In this sense rarely as a personal verb: nec umquam quicquam me juvat quod edo domi;

    Foris... quod gusto id beat,

    Plaut. Capt. 1, 2, 34:

    non omnis arbusta juvant humilesque myricae,

    Verg. E. 4, 2:

    nec me vita juvaret, invisa civibus et militibus meis,

    Liv. 28, 27:

    si nec fabellae te juvant nec fabulae,

    Phaedr. 4, 7, 22:

    multos castra juvant,

    Hor. C. 1, 23:

    aurem juvantia verba,

    Ov. A. A. 2, 159.—In pass.:

    refer ad aures, probabunt: quaere, cur? ita se dicent juvari,

    Cic. Or. 48, 159.—More freq. impers., juvat (aliquem), with subject-clause, it delights, pleases, I (thou, he, etc.) am delighted, take pleasure in:

    juvit me, tibi tuas litteras profuisse,

    Cic. Fam. 5, 21, 3:

    juvat me haec praeclara nomina artificum... concidisse,

    id. Verr. 2, 4, 6, § 12:

    forsan et haec olim meminisse juvabit,

    Verg. A. 1, 203:

    juvat evasisse tot urbes Argolicas,

    id. ib. 3, 282:

    insano juvat indulgere labori,

    id. ib. 6, 135:

    si pereo, hominum manibus periisse juvabit,

    id. ib. 3, 606:

    quae scire magis juvat quam prodest,

    Sen. Ep. 106.

    Lewis & Short latin dictionary > juvo

  • 8 juvo

    jūvī, jūtum, āre (part. fut. act. jŭvātūrus и jūtūrus)
    1)
    а) помогать, поддерживать (aliquem in aliquā re C; aliquem aliquā re C, Cs, O etc.)
    viatĭco ab aliquo juvari L — получить от кого-л. продовольствие на дорогу
    j. aliquem portuque locoque O — предоставить кому-л. пристань и приют
    б) способствовать, содействовать, благоприятствовать (j. aliquid и aliquem C, H etc.; imbres arva juvantes O); облегчать ( onĕra alicujus VP)
    2) радовать, веселить, доставлять удовольствие, нравиться (ut juvit te cena? H)
    3) impers. juvat полезно, пусть
    4) impers. приятно, нравится
    forsan et haec olim meminisse juvabit V — может быть, когда-л. и об этом приятно будет вспоминать
    sunt, quos curriculo pulvĕrem Olympĭcum collegisse juvat H — есть такие, которым нравится поднять колесницей пыль олимпийского ристалища
    se j. Pt (euph.) — удовлетворять естественную надобность

    Латинско-русский словарь > juvo

  • 9 Jucunda memoria est praeteritōrum malōrum

    Приятно воспоминание о минувших невзгодах.
    Цицерон, "О пределах добра и зла", II, 32, 105.

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Jucunda memoria est praeteritōrum malōrum

  • 10 Suavís labor(um) est práeteritorum mémoria

    Приятна память о былых невзгодах.

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Suavís labor(um) est práeteritorum mémoria

См. также в других словарях:

  • forsan et haec olim meminisse juvabit — foreign term Etymology: Latin perhaps this too will be a pleasure to look back on one day …   New Collegiate Dictionary

  • Meminisse juvābit — Meminisse juvābit, häufige Verkürzung des Verses: »Forsan et haec olim meminisse juvabit« (»vielleicht wird auch dies einmal eine Erinnerungsfreude«), in Vergils »Äneide«, I, 203 …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • Timothy Dwight College — Yale Residential College Infobox shield = name = Timothy Dwight College motto Latin = Forsan et haec olim meminisse juvabit. motto English = Someday, perhaps, it will be pleasant to remember even these things. named for = Timothy Dwight year… …   Wikipedia

  • Leiden (Subst.) — 1. An überstandene Leiden erinnert man sich gern. – Eiselein, 419. Lat.: Meminisse laborum suave qui servatus est. (Eiselein, 419.) 2. An überwundene Leiden denkt man mit Siegesfreuden. It.: Quel che fù duro a patire, è dolce a ricordare.… …   Deutsches Sprichwörter-Lexikon

  • souvenir — 1. souvenir [ suv(ə)nir ] v. <conjug. : 22> • suvenir 1080; lat. subvenire « se présenter à l esprit » I ♦ V. intr. (Impers.) Littér. Revenir à la mémoire, à l esprit. « Te souvient il de notre extase ancienne ? » (Verlaine). Il ne me… …   Encyclopédie Universelle

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»